DASK (Zorunlu Deprem Sigortası) yaptırılmalı mı?

        DASK, Doğal Afet Sigortaları Kurumunun kısaltmasıdır. Ev satın alırken bankadan kredi çekilecekse DASK zorunlu, ev kiralarken elektrik, su ve doğalgaz abonelikleri alırken DASK olmadan abonelikler alınamamakta. Zorunlu Deprem sigortasına hem teşvik hem de zorlamaktaki amaç; ülkemizin deprem kuşağında olması ve böyle bir afet durumunda “mal canın yongasıdır” atasözünden yola çıkarak, yıkılan evimizin maliyetinin bir kısmının sigorta tarafından üstlenilmesi. 

        1999 yılındaki Gölcük depreminden sonra DASK 2000 yılında tüzel kişilikli bir kamu kurumu olarak kuruldu. www.dask.gov.tr  resmi sitesi olup, Alo DASK 125’te çağrı merkezlerinin numarasıdır. Sigorta şirketleriyle anlaşılarak bir sigorta ve fon oluşturuldu. Evin mevkisi, metrekaresi, yapım yılı gibi kriterlere göre bir sigorta bedeli çıkmaktadır. Bu bedel çok cüzi rakamlardır. Sigorta poliçesinin her yıl yenilenmesinde indirimde yapılmaktadır.  Bu sigorta fonuyla böyle bir afette toparlanmanın daha hızlı olması amaçlanmaktadır. DASK, “Deprem geçecek, hayat devam edecek” sloganından yola çıkmıştır. Zorunlu Deprem Sigortası bir nevi sosyal sorumluluk projesidir. Kendi bölgemizde değil de başka bir yerde deprem olmasa bile sigorta fonunda biriken paralar o bölgedeki sigorta yaptıran ev sahiplerinin yaralarını sarmada kullanılmaktadır. 

     Zorunlu Deprem sigortası ile sadece evin yeniden inşa bedeli sigorta altına alınıyor. Evdeki eşyaların bedelini kapsamıyor. İstenirse ek teminatla eşyalar için ilave sigorta yaptırılabiliyor.

        Ülkemiz deprem kuşağında olduğu için kendimiz ve ailemiz için Zorunlu Deprem Sigortasını mutlaka yaptıralım. 

Konut Alma Zamanı mı!

Devletin kamu bankaları vasıtasıyla konut kredilerini %0,64 seviyeleri çekmesi konut alımlarına olan talebi bir hayli artırdı. Bu sayede hem inşaat firmalarının elinde kalan konutların satılması sağlanacak, hem de vatandaşın düşük kredi ve uzun vade ile ev sahibi olmasının önü açıldı. Kamu bankaları inşaat firmalarından satılan sıfır konutlarda 180 aya kadar (15 yıl)  %0,64, ikinci el konutlarda ise %0,74 faiz oranıyla konut sahibi olunabilmektedir. 

Konut kredilerinde indirime gidilmesiyle beraber bazı inşaat firmaları ve satılık evleri olanlar ev fiyatlarını %10-20 arası artırarak fırsatçılık yapmaya çalıştırlar. Devlet bu durumun tespit edilmesi halinde o firmalar için çekilen kredilere onay verilmeyeceğini bildirdi.

Kredi veren bankalar konut bedelinin %10’luk kısmının nakit bulunması, fatura otomatik ödeme talimatı, bankanın kredi kartını kullanma gibi koşullarla kredi kullandırtmaktadır.  Konut bedelinin bir kısmının nakit olarak mevcut olması ve kredi süresinin 60 ay (5 yıl) gibi kısa tutulması çok büyük avantaj sağlamaktadır. Tapu masrafı da çekilen kredi tutarının 0,04 ile çarpımına tekabül etmektedir.

Ev alırken sahibinden ya da inşaat firmasından direkt alımda emlakçı komisyonu ödenmemesi de ayrıca bir avantajdır. Emlak firmaları %2 alıcıdan %2 satıcıdan olmak üzere %4 e yakın komisyon almaktadırlar.  

Karlı bir konut alımı için; nakitin fazla olması, direkt inşaat firmasından alımda hem %0,64 oranından kredi çekme hem de emlakçı komisyonu ödememe, çekilen tutar ne kadar az olursa tapu masrafıda o kadar düşük olması çok büyük avantajlardır.

Konut sahibi olacaklara şimdiden hayırlı sağlıklı mutlu oturmalar…

Sahibinden mi emlakçıdan mı kiralık ev tutulur?

       Kiralık ev aranırken internet sitelerinde sahibinden ve emlak ofisinden olmak üzere 2 seçenek sunulmaktadır. Emlak ofisi aracılığıyla kiralanan ev için kiracı  bir kira bedeli emlak ofisine ödemek zorundadır. Ev sahibinden herhangi bir ücret talep edilmemektedir. Ev sahibi kendisi internete sahibinden ilan verdiğinde emlakçılar arayıp evlerini kiraya verebileceklerini bunun için herhangi bir ücret talep etmeyeceklerini söylemektedirler. Ev sahibinin hiçbir kaybı olmadığı ve daha kısa sürede evini kiraya verebileceği için bu teklifi kabul eder. Yalnız bazı emlak ofisleri ev sahibi ile sözleşme imzalayıp kendi ofislerinden başkasının evi kiraya vermemesi şartını koymaktadırlar. Ev sahipleri tek bir ofise bağlı kalmamak için bunu kabul etmemektedirler. Aracı olmaları kabul edilen emlak ofisleri evin resmini ve özelliklerini internet sitelerine yerleştirmektedirler. En büyük satış portalı olan sahibinden.com sitesinde yılda 1 adet kiralık ev ilanınızı 1 ay ücretsiz yayınlatabiliyorsunuz. 1 ayın sonunda ilanınızın yayınının devamı için ücret talep edilmektedir.

      İnternette sahibinden çok ilan olmasına  rağmen neden emlak ofislerine başvurup 1 kira bedeli ekstra bedel ödenir. Birkaç sebep vardır. Bazı ev sahipleri bekar ve öğrenciye kiralık ev vermemektedir. Emlak ofisine müracaat ederek bekar veya öğrenciye kiraya ev verenlere kolaylıkla ulaşmaktadırlar. Bazı ev sahipleri de internete ilan verip arayan kişilerle uğraşmak yerine emlak ofisine başvurup evlerine kiracı aramaktadırlar. Emlak ofislerinin portföyünde her kiracıya göre evler bulunmakta olup anlaşma sağlandıktan sonra kira kontratını da hazırlayıp her iki tarafa imzalatmaktadırlar.
       Kiralık ev ararken öncelikle internetteki sahibinden ilanları araştırıp uygun evi bulmaya çalışmak en mantıklı olanı. Ev sahibiyle de anlaşma sağlanırsa bir kira bedeli cebimizde kalır. Tüm aramalara rağmen kendimize uygun kiralık ev bulamassak emlak ofisine başvurmaktan başka çaremiz kalmıyor.
    Kiralık ev arayan herkesin kendilerine uygun evleri en kısa sürede bulmaları temennisiyle...

Maddi Hasarlı Trafik Kazası Sonrası İşleyen Süreç

    Aracınızla (Allah korusun) bir trafik kazası geçirdiğinizde yaralı ve ölümlü olmayan kazalar maddi hasarlı kaza olarak nitelendirilmektedir. Yaralı ve ölümlü kazalarda mutlaka polise haber verilmeli ve tutanak tutulması gerekmektedir.

      Maddi hasarlı kazalarda Maddi Hasarlı Kaza Tespit Tutanağı'nın doldurulup her iki taraf imzalarsa polis çağırılmasına gerek olmamaktadır.

       Kaza olduğunda başta her iki taraf diğerini suçlasa da olan olmuştur. Cana gelmediği için rahatlayıp yapılacak işlemlere başlamakta fayda vardır. Aracınızda Maddi Hasarlı Kaza Tespit Tutanağı bulundurmanız işinizi kolaylaştırır. Tutanağa kazanın oluş saati, oluş yeri, iki tarafın ehliyet ve zorunlu trafik sigorta bilgileri yazılır. Ayrıca kaza ile ilgili kroki de çizilebilir. İki sürücünün kazanın oluşunu yazabileceği iki ayrı bölüm mevcuttur. Bu bölümlere sürücüler kendi düşüncelerine göre kazanın oluşunu yazarlar. Tutanağı iki tarafta imzalayarak birer nüshasını alırlar. Kaza ile ilgili her açıdan fotoğraf çekmeyi de unutmayın. Eksperler karar verirken fotoğrafların çok faydası olur. 

     Tutanak işi bitince aranacak yer kasko sigortasıdır. Aracınızın yürür aksamında sıkıntı yoksa çekici ve yedek ikame araç istemenize gerek yoktur. Yürür aksamın da sıkıntı varsa kaskonuz çekici tayin eder ve en yakın servise aracını götürür. Araçsız kaldığınız için kasko firmanızdan yedek ikame araç isteyebilirsiniz.
      Kaza tutanağını kasko firmasına vererek işlemleri başlatabilirsiniz. Dosya açıldıktan sonra sigorta şirketi bir eksper tayin eder, eksper tutanağa, kaza fotoğrafları ve aracı inceleyerek kusur oranını belirler. 3 ihtimal var: %100 kusur sizde olabilir, %100 kusur karşı tarafta olabilir ya da %50 sizde %50 karşı tarafta olabilir. İşlemlerin hızlı olması için kasko şirketiyle işlemlere başlanır. Araba tamir edildikten sonra kusur oranına göre trafik sigortasından tahsil edilir. Kasko firmasından yedek ikame araç maksimum 7 gün için tahsis edilmektedir. Aracın tamir süresini ona göre ayarlamakta fayda var, yoksa araçsız kalabilirsiniz.
       %100 siz kusurluysanız trafik sigortanız karşı tarafın tamir masrafını karşılar, kaskonuzda sizin tamir masrafınızı karşılar. Bu durumda trafik sigortanız da kasko sigortanız da bozulmuş olur yani bir sonraki sigorta yaptırırken hasarsızlık indiriminden yararlanamazsınız. 

       %50 siz %50 karşı taraf kusurlu ise sizin tamir masrafınızın yarısını karşı tarafın trafik sigortası, diğer yarısını kasko sigortanız karşılar. Bu durumda trafik sigortanız da kasko sigortanız da bozulmuş olur yani bir sonraki sigorta yaptırırken hasarsızlı indiriminden yararlanamazsınız.
%100 karşı taraf kusurlu ise sizin tamir masrafınızı karşı tarafın trafik sigortası, diğer tarafın masrafını ise kendi kasko sigortası karşılar. Bu durumda trafik sigortanız da kasko sigortanız da bozulmamış olur. Bu durumda hasarsızlık indiriminiz devam eder.
   Arabanız tamir edilse bile yapılan masraflar hasar sistemine (tramer kaydı) işlenir. Aracınızda değer kaybı oluşur. Aracınız 10 yaşından küçük, 100.000 kilometreyi geçmemişseniz ve %100 kusurlu değilseniz karşı tarafın trafik sigortasından değer kaybınızı tahsil edebilirsiniz. %100 karşı taraf suçlu ise eksperin belirlediği değer kaybının %100'ünü, %50 kusurlu iseniz eksperin belirlediği değer kaybının yarısını karşı tarafın trafik sigortasından tahsil edebilirsiniz. Bu işlemi genellikle sigorta avukatları yürütür ve değer kaybının %20'sini kendileri alır, gerisini size öderler.
    Trafikte kazasız günleriniz olsun... 

Beyaz eşya alırken ek garanti yaptırmalı mı?

       Beyaz eşya aldığımızda servis kuruluma gelince ek garanti yaptırmak ister misiniz? diye bir soruyla karşılaşmayanımız yoktur herhalde. +2,+3 ve +4 diye tercih sunulmaktadır. Genelde beyaz eşyalarda normal garanti 2  veya 3 yıldır. Garanti süresince beyaz eşyalar servis güvencesindedir. Ne hikmetse garanti süresince cihazlar tıkır tıkır çalışır. Garanti bitince teklemeye başlar.

      Beyaz eşyalar kullanma kılavuzunda tarif edildiği şekilde kullanılsa garanti süresinden sonrada uzun yıllar kullanılabilir. Örneğin buzdolabının kapağını uzun süreli açık tutmayın yazar, bazen birşeyler alırız kapağı tutarız kapanmasın diye alarm uyarmaya başlar kapatırız sonra tekrar açar alarm uyarana kadar açık tutarız. Kapağı yavaşça kapatın yazar, bazen elimiz yetmez ayağımızla kapatırız. Çamaşır makinesi için en fazla 5 kilogram çamaşır atılmalı denir 5 kilgramdan fazla çamaşır atarız. Yorgan battaniye yıkanmaz yazar yorgan battaniye yıkamaya çalışırız. Bulaşık ve çamaşır makinasında suyun kireçsiz olması istenir sularımız kireçlidir.

      Bayanların ev işleri yoğun olduğu için beyaz eşya kullanımı ile ilgili detaylarla uğraşamamaktadırlar.

    Fiyat olarak ucuz olan 2-3 programlı beyaz eşyalar için ek garantiye gerek yoktur. Garanti süresince çalışsa yeterlidir. Yüksek fiyatlı beyaz eşyalarda ek garanti yapılsa faydalı olur. Beyaz eşya sitelerine bakınca ortalama 500 TL'ye +4 yıl ek garanti yaptırılmaktadır. Bu 4 yıl içinde motoru yansa 1000 TL'den aşağı yaptırmak mümkün değildir. Beyaz eşya yetkili servisleri her zaman tüketiciden yana oluyor. Kullanıcı hatası var, bunu karşılamıyoruz gibi bir davranışta bulunmuyorlar.

      Beyaz eşyalarınızı iyi günlerde uzun ömürlü kullanmanız dileğiyle.. 

Yatırım aracı olarak dolar kazandırır mı?

 Doların uzun vadeli grafiklerini inceleyince 2016 yılından itibaren yatırımcısına kazandırmış. 2016 yılında 3 TL'den başlamış 2018 yılı Ağustos ayında 7.20'leri test etmiş. 2016 yılı öncesi dolar yatırımcısını adete bıktırmış. 2-3 TL bandında gidip gelmiş. 2018 yılı Ağustos ayındaki 7.20 TL'den sonra deprem misali dolarda artçılar olmuş. 1. artçı değeri 6.40 TL imiş.

    Dolar bir süre daha 5-6 TL arasında artçılara devam edebilir. Bu süre 2-3 ay olabilir. Daha sonra bu sıkışmanın neticesinde bir tarafa (artış yada düşüş yönünde) sert bir hareket yapabilir. 

   2-3 aylık süreçte de al-sat yapabilen yatırımcılara artış ve düşüş yönünde güzel karlar bırakabilir. Grafikte de sıkışma bariz olarak görülmektedir. 16 Ağustos 2019 dolar kapanış fiyatı 5.57 TL'dir. 

       Dolar yatırımcılarına bol kazançlar... 

    Burada yeralan yorum ve grafikler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Kendi görüşlerimdir. Yatırım araçlarıyla ilgili destekleri yatırım danışmanlığı uzmanlarından alabilirsiniz. 

Yatırımda 1'e 100 kazanç olur mu?

    1 liramı nasıl 100 lira yaparım çoğumuzda böyle bir arayış vardır. Belli bir birikimimiz olunca onu nasıl 3'e 5'e katlarız araştırır dururuz. Günümüzde yatırım çok çeşitli şekillerde oluyor. Arsaya yatırım, gayrimenkule yatırım, dövize yatırım, mevduata yatırım, altına yatırım, hisse senedine yatırım, vadeli opsiyon borsasında yatırım vb. Bunlar düşük, orta ve yüksek risk grubu diye ayrılmaktadır. Çoğu uzun vadede kazandırmaktadır. Örneğin bir ev, arsa, altın yada hisse senedi alıp 5-10 yıl sonra büyük kazanç elde etmek mümkün. Burda tabi sabır devreye giriyor. 5-10 yıl beklemek. Fakat hepimiz kısa vadede 1-2 yıl hatta 1-2 ayda çok büyük kazanç elde etmek istiyoruz.

 Yatırım yaparken öncelikle vadeyi belirlemeliyiz: kısa mı orta mı uzun vade mi? Birde düşük mü orta mı yüksek mi risk alacağız. Düşük risk grubu genelde repo, B tipi likit fon, devlet tahvili gibi düşük riskli düşük ama sürekli kazanç için iyi bir yatırım. Altın, döviz arsa ve gayrimenkul orta (3-5) ve uzun vade (5-10) de kazandırır. Vade uzadıkça kazançta artar.

          Hisse senedi, vadeli opsiyon borsası, döviz ve altın kısa süreli yatırımlarda yüksek risk gruba girer kazançta kayıpta o derece yüksek olur. Bu tip yatırımlarda risk büyüdükçe stresde o derece artar. Bu tür yatırımlarda profesyonel kişilerden ( yatırım danışmanlarından) destek almakta fayda vardır. Bu tip yatırımda örneğin borsa düşüşte iken hisse senedi alınıp beklenir, borsa örneğin %10-20 arası artış gösterince, hisse senetlerini satıp o ara düşüşte olan döviz alınır, döviz %10-20 artış gösterince döviz bozdurulup, altına geçilir, altın %10-20 düşünce bu sefer altınlar bozdurulup. Bu işlemlerde yatırım araçlarına giriş zamanlaması çok önemlidir. Borsada düşüş vardır, düşüş bitti diye alım yapılır borsa %10 daha düşer, buda yatırımın %10 erimesi demektir. 

     Bu tip yatırımlarda en önemli unsur "zamanlama" dır. Onun için ekonomi haberleri, yapılan yatırımlar, merkez bankasının aldığı kararları vb. takip etmek gerekir.

      Bol kazançlı yatırımlarınız olsun.

Not: Burda yazılan bilgi ve yorumlar yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı aracı kurumlar tarafından verilmektedir.